گروه خونی در میزان آسیبپذیری در مقابل ویروس معده موثر است؟
نوروویروس بسیار مسری است و در جمعیتهای محدود مانند کلاسهای درس بهسرعت گسترش مییابد. البته بیشتر مبتلایان ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت بهبود مییابند، اما در کودکان اثرگذارتر است و حتی در کشورهای در حال توسعه سالانه حدود ۵۰ هزار مورد مرگومیر کودکان را به همراه دارد.
این درحالی است که همه افراد به یک اندازه در برابر این ویروس آسیبپذیر نیستند و احتمال ابتلا ممکن است به گروه خونی فرد بستگی داشته باشد. کانورسیشن در گزارشی به نقل از پاتریشیا ال.فاستر، میکروبیولوژیست از دانشگاه ایندیانا، به این ویروس و تاثیر آن بر گروه خونیها مختلف پرداخته است.
به گفته او، با وجود اینکه بیماری ناشی از نوروویروس میتواند بسیار ناتوانکننده باشد، خود این ویروس از نظر بصری ظاهری قابل توجه دارد. این ویروس بهعنوان یک نوع «بدون پوشش» یا «عریان» شناخته میشود؛ به این معنی که آن پوشش غشایی را که معمولا در سایر ویروسها، مانند ویروس آنفلوانزا، دیده میشود، به خود نمیگیرد.
سطح نوروویروس از پروتئینی به نام «کپسید» پوشیده شده است که از ماده ژنتیکی ویروس محافظت میکند. کپسید بدون پوشش یکی از عواملی است که نوروویروس را مهارناپذیر میکند. ویروسهایی که پوشش غشایی دارند، به الکل و مواد شوینده حساساند اما نوروویروس چنین نیست. نوروویروس میتواند دماهایی از انجماد تا ۶۳ درجه (حداکثر دمای آب در ماشین ظرفشویی خانگی) را تحمل کند و در برابر صابون و وایتکسهای ضعیف مقاوم است. نوروویروس میتواند ساعتها روی دست انسان و روزها روی سطوح جامد و غذا باقی بماند و در برابر ضدعفونیکنندههای الکلی دست نیز مقاوم است.
آسیبپذیری در برابر نوروویروس به گروه خونی بستگی دارد
زمانی که نوروویروس وارد بدن میشود، ابتدا سلولهای روی پوشش سطح روده کوچک را آلوده میکند. پژوهشگران دقیقا نمیدانند علائم بیماری چگونه ایجاد میشوند، اما یکی از جنبههای جالب این است که تا حد زیادی این گروه خونی است که تعیین میکند فرد بیمار میشود یا خیر.
توضیح اینکه گروه خونی از طریق ژنهایی خاصی تعیین میشود. این ژنها نوع مولکولهای الیگوساکارید را که روی سطح گلبولهای قرمز خون یافت میشوند، مشخص میکنند. الیگوساکاریدها از انواع مختلف قندها ساخته میشوند که به روشهای پیچیدهای به هم متصل شدهاند.
همان الیگوساکاریدها که روی گلبولهای قرمز وجود دارند، بر سطح سلولهایی که روده کوچک را پوشش میدهند نیز هستند. نوروویروس و چند ویروس دیگر از این الیگوساکاریدها برای چسبیدن به سلولهای روده و آلوده کردن آنها استفاده میکنند. ساختار خاص این الیگوساکاریدها تعیین میکند که آیا یک سویه خاص از ویروس میتواند به سلولها بچسبد و وارد آنها شود یا خیر.
وجود یکی از الیگوساکاریدها به نام آنتیژن اچ۱ (H1) برای چسبیدن بسیاری از سویههای نوروویروس ضروری است. افرادی که در سلولهای روده آنان آنتیژن اچ۱ تولید نمیشودــ حدود ۲۰ درصد اروپاییتبارهاــ در برابر بسیاری از سویههای نوروویروس مقاوماند.
تاثیر نوروویروس بر افراد متفاوت است
نوراویروس بهسرعت تکامل پیدا میکند. تاکنون ۲۹ سویه مختلف از این ویروس که میتوانند انسانها را آلوده کنند شناخته شده است. هر سویه هم انواع مختلفی دارد و هر سویه برای اتصال به مولکولهای قند با اشکال مختلف روی سطح سلولهای روده توانی متفاوت دارد. این قندها را گروه خونی تعیین میکند.
اگر گروهی از افراد در معرض یک سویه از نوروویروس قرار گیرند، اینکه چه کسی بیمار میشود بستگی به گروه خونی فرد خواهد داشت. با این حال اگر همان گروه از افراد در معرض سویهای متفاوت از نوروویروس قرار گیرند، برخی ممکن است مقاوم و برخی دیگر آسیبپذیر باشند.
بهطور کلی، افرادی که بدنشان آنتیژن اچ۱ تولید نمیکند و افراد با گروه خونی ب معمولا مقاوم خواهند بود اما افراد با گروه خونی آ A، آ.ب AB. یا اُ o بیشتر مستعد ابتلا خواهند بود. البته این الگو به سویه خاص نوروویروس هم بستگی دارد و از آنجا که مدت زمان مصونیت در برابر این بیماری کوتاهمدت و حداکثر تا شش ماه است، احتمال ابتلای مجدد وجود دارد.
تنوع سویههای نوروویروس و موقت بودن مصونیت تولید یک واکسن موثر را پیچیده کرده است. در حال حاضر متخصصان در آزمایشهای بالینی، تاثیر واکسنهایی را آزمایش میکنند که از پروتئینهای کپسید دوسویه شایع نوروویروس ساخته میشود.