تعارض بین تأمین آب دریاچه ارومیه و نیازهای آب شرب شهروندان
نماینده مجلس تصریح کرد که ما در پیچیدگی قرار گرفته‌ایم که باید کنیم آیا آب شرب مردم را تامین کنیم یا به فکر دریاچه ارومیه باشیم و اینکه به کشاورزان بگوییم فعالیت‌های خود را کنار بگذارند، منطقی نیست.
باشگاه خبرنگاران جوان؛ محمد امیرحسینی – حجت‌الاسلام سید سلمان ذاکر، نماینده کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان در مورد این دریاچه ابراز داشت: ما زیرساخت‌هایی را برای انتقال آب از «بادین‌آباد» تا «کانی‌سیب» و رودخانه زاب، به طول ۳۶ کیلومتر ایجاد کرده‌ایم تا در زمان بارش برف و باران، آب به راحتی به دریاچه ارومیه منتقل شود و از رفتن آن به کشورهای همسایه نظیر ترکیه و عراق جلوگیری کند. اما در نبود بارش و برف، وضعیت طبیعی است که با کمبود آب مواجه خواهیم شد و به همین خاطر نتوانستیم بر زمان غلبه کنیم. من مدتی است که تأکید می‌کنم درگیر زمان نشویم، ولی حالا خود را در دامی از زمان می‌بینیم که بر ما چیره شده است.
این نماینده مجلس در مورد شرایط دریاچه افزود: هر ساله ما سه میلیارد مترمکعب تبخیر داریم؛ حتی اگر باران هم ببارد، مقداری از آن تبخیر خواهد شد. از این رو به نظر می‌رسد که نیاز به اقدامات اساسی دیگری داریم که یکی از آن‌ها، تشویق به استفاده از آبیاری تحت فشار است و دیگر انتقال آب از دریاها و آب‌های آزاد، که این عمل می‌تواند همچنین جنبه‌های توریستی و تفریحی داشته و درآمدزایی ایجاد کند و به تدریج آب به دریاچه ارومیه برساند. در نهایت، به اندازه 10 تا 12 میلیارد مترمکعب آب نیاز داریم که در مقیاس کل دریا، مقدار زیادی نیست.
حجت‌الاسلام ذاکر در خصوص انتقال آب از دریاهای آزاد بیان کرد: هدف انتقال آب از خلیج فارس، دریای عمان، دریای خزر یا دریاچه وان در ترکیه است و لازم است که کارشناسان نظر خود را در این زمینه ارائه دهند تا بهترین گزینه از نظر اقتصادی، کم‌هزینه و پربازده شود.
عضو فراکسیون توان بخشی، بهزیستی و مقابله با آسیب‌های اجتماعی مجلس ادامه داد: این موضوع را می‌توان به بیماری تشبیه کرد؛ اگر کسی خدای ناکرده به سرطان مبتلا شود، باید به پزشکی مراجعه کند که توانایی کنترل بیماری را داشته باشد. خطر خشک شدن دریاچه ارومیه به مراتب وخیم‌تر از سرطان است زیرا می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های تنفسی، پوستی، مهاجرت و فروپاشی زندگی مردم شود و ۱۵ میلیون نفر در معرض این بحران قرار دارند. آیا برای این مشکل نباید درمانی پیدا کرد؟ حداقل شایسته است که با امید بگوییم در دو تا سه سال آینده آب به این ناحیه می‌رسد.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس همچنین متذکر شد: این یک خطر ملی است و با توجه به اینکه دریاچه ارومیه یک منطقه حفاظت‌شده جهانی و معادن مهمی دارد، اما خطر خشک شدن آن به ویژه برای ساکنان ارومیه و تبریز یک تهدید جدی است. لذا ضروری است که دولت به یاری بیاید و دریاچه را احیا و ساماندهی کند، زیرا رها کردن دریاچه ارومیه به هیچ عنوان منطقی نیست.
این نماینده مجلس یادآور شد: سد بوکان برای مردم تبریز آب کافی ندارد. ساکنان استان آذربایجان غربی با بحران کم‌آبی دست و پنجه نرم می‌کنند و پانصد روستا با چالش تامین آب مواجه هستند.
حجت‌الاسلام ذاکر اظهار داشت: ما سدی در باراندوزچای ایجاد کردیم، ولی آن را رها کرده‌ایم. در ارومیه فقط یک سد وجود دارد که در دوران طاغوت ساخته شده است. برخی رودخانه‌های بالادست مانند سیمینه‌رود و زرینه‌رود به سمت تبریز و بوکان منتقل شده‌اند و این موارد جزء دلایل خشک شدن دریاچه هستند، اما حتی اگر این منابع را آزاد کنیم، باز هم ساکنان آب مصرفی خود را از چه محلی باید تأمین کنند؟ باید برای آب شرب مردم نیز فکری کرد.
این نماینده مجلس به صراحت بیان کرد: ما در وضعیتی قرار داریم که بین تامین آب شرب مردم یا آب دریاچه ارومیه وجود دارد؛ آب دریاچه ارومیه باید از طریق سایر منابع تامین شود و فشار آوردن بر مردم و گفتمان اینکه به آن‌ها بگوییم کشاورزی نکنید و از آب استفاده نکنید تا دریاچه پر شود، غیرمنطقی است.
عضو فراکسیون توان بخشی، بهزیستی و مقابله با آسیب‌های اجتماعی مجلس تصریح کرد: یکی از دلایل ضعف در مدیریت به این برمی‌گردد که ما نتوانسته‌ایم کشاورزی را به خوبی مدیریت کنیم. چاه‌های غیرمجاز و استخرهای غیرقانونی به وفور افزایش یافته است و هیچ نظارتی بر آن وجود ندارد و در حال حاضر اجازه نمی‌دهیم یک کشاورز حتی یک خانه باغ ۴۰ متری را بنا کند تا زندگی‌اش را بگذراند؛ این به معنای عدم اقدام به موقع است و فشار بیشتری بر روی افراد ضعیف و کم‌درآمد اعمال شده است.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس خاطرنشان کرد: مجلس در برنامه پنجم به احیای دریاچه ارومیه رای داده بود، بنابراین مشکل ما کمبود قانون نیست بلکه فقدان عمل و اجرای آن است.
نماینده مردم ارومیه در مجلس ادامه داد: ستاد احیای دریاچه ارومیه می‌تواند در راستای احیای دریاچه قانون‌گذاری کند، ولی رئیس‌جمهور اعلام کرده که دانشگاه‌ها باید مطالعه کنند و ببینند بهترین راهکار چیست، ولی آیا دانشگاه می‌تواند آب تولید کند؟ ایران منابع آبی زیادی در شمال و جنوب خود دارد. آیا باید از چین دعوت کنیم که بیایند و به ما بگویند چه کنیم و در پایان اگر مشکلی پیش آمد فرار کنند و منابع ما را از بین ببرند و ما چندین سال معطل بمانیم؟
حجت‌الاسلام ذاکر بیان کرد: من بر این باورم که اگر با مردم و کشاورزان تعامل کنیم و مشوق‌هایی برای آبیاری قطره‌ای ایجاد کرده و کاشت دیم را کاهش دهیم، می‌توانیم از 70 هزار چاه بهره‌برداری کنیم. زیرا اگر ساعات آبیاری مشخص باشد و هر دو هفته یکبار آب رسانی انجام شود، کشاورز می‌تواند ادامه دهد، اما اگر هیچگونه برنامه‌ای نداشته باشیم، حتی اگر در حال حاضر چاه کشاورز پر شود، در عرض چند روز دوباره خالی خواهد شد. بنابراین ما نیاز به راهکار اصولی، علمی و منطقی برای اداره کشاورزی داریم.
