چرا فقط برخی از سلول‌های مغز با بالارفتن سن تغییر می‌کنند؟
بر اساس یک مطالعه جدید بر روی موش‌ها، برخی از سلول‌های مغز با افزایش سن بیشتر تحت تأثیر قرار می‌گیرند. این تحقیق که در 1 ژانویه 2025 در مجله Nature منتشر شد، نشان می‌دهد که سلول‌های نزدیک به هیپوتالاموس بیشترین آسیب را از پیری می‌بینند. این یافته‌ها می‌توانند به درک بهتر بیماری‌هایی مانند زوال عقل و آلزایمر کمک کنند.
به گزاش ایتنا، دکتر ریچارد هودز (Dr. Richard Hodes) ، مدیر موسسه ملی Aging ، اظهار داشت: “پیری مهم‌ترین عامل خطر برای بیماری آلزایمر و بسیاری دیگر از اختلالات مخرب مغزی است. این نتایج نقشه‌ای دقیق برای شناسایی سلول‌های مغزی که ممکن است بیشتر تحت تأثیر پیری قرار بگیرند، ارائه می‌دهند.”
وی افزود که این نقشه جدید ممکن است به طور بنیادین نحوه تفکر دانشمندان درباره تأثیر پیری بر مغز را تغییر دهد و راهنمایی برای توسعه درمان‌های جدید برای بیماری‌های مرتبط با پیری باشد.
محققان با استفاده از تجزیه و تحلیل ژنتیکی پیشرفته، فعالیت ژنتیکی سلول‌ها را در مغز موش‌های 2 ماهه (جوان) و 18 ماهه (سالمند) مقایسه کردند. آنها به بررسی فعالیت ژنتیکی در 16 ناحیه مختلف پرداختند که 35 درصد از حجم کل مغز موش‌ها را تشکیل می‌دهد. نتایج نشان داد که بالارفتن سن معمولاً فعالیت ژن‌هایی را که با سلول‌های مغزی مرتبط هستند کاهش می‌دهد.
به عنوان مثال، بالا رفتن سن باعث کاهش تولید نورون‌های جدید در حداقل سه ناحیه مختلف مغز، از جمله نواحی مرتبط با یادگیری و حافظه می‌شود. از سوی دیگر، افزایش سن همچنین فعالیت ژن‌های مرتبط با سیستم ایمنی و التهاب را افزایش می‌دهد. سلول‌هایی که بیشتر در مقابل بالا رفتن سن واکنش نشان می‌دهند، در اطراف بطن سوم قرار دارند که یک مسیر اصلی برای عبور مایع نخاعی به ناحیه‌ای از مغز به نام هیپوتالاموس است.
این مشاهدات با مطالعات قبلی که ارتباط بین پیری و متابولیسم را نشان می‌دهند، همخوانی دارد. به عنوان مثال، رژیم‌های غذایی محدود کننده کالری مانند روزه متناوب نشان داده‌اند که می‌توانند طول عمر را افزایش دهند.
محققان معتقدند که این امر ممکن است به نورون‌های حساس به سن موجود در هیپوتالاموس مربوط باشد که هورمون‌هایی تولید می‌کنند که گرسنگی و تولید انرژی را کنترل می‌کنند.
دکتر جان انگای (John Ngai)، مدیر ابتکار تحقیقاتی مغز در موسسات ملی بهداشت آمریکا، گفت: “این مطالعه نشان می‌دهد که بررسی مغز به طور کلی می‌تواند بینش‌های جدیدی درباره چگونگی پیر شدن مغز و چگونگی اختلال بیماری‌های نورودژنراتیو در فعالیت طبیعی پیری ارائه دهد.”
