آیا نرخ بهره تسهیلات نهضت ملی کاهش خواهد یافت؟/ متقاضیان مسکن ملی حتماً مطالعه کنند
پس از افزایش نرخ بهره بانکی، به نظر می‌رسید که نرخ سود تسهیلات مسکن دولتی در چارچوب نهضت ملی مسکن بدون تغییر و در سطح ۱۸ درصد باقی خواهد ماند. اما با گذشت بیش از دو سال، بحث درباره حفظ نرخ سود ۱۸ درصد به جای ۲۳ درصد در شورای عالی مسکن همچنان ادامه دارد.
به نقل از خبرگزاری خبرآنلاین، بر اساس ماده ۴ قانون جهش تولید مسکن، «بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیر بانکی موظف‌اند حداقل ۲۰ درصد از تسهیلات ارائه‌شده توسط نظام بانکی در هر سال را با نرخ سود تعیین‌شده شورای پول و اعتبار به بخش مسکن اختصاص دهند.
زمانی که این قانون به تصویب رسید، نرخ سود مصوب برای تسهیلات بانکی ۱۸ درصد بود. اما در تاریخ دهم بهمن‌ماه ۱۴۰۱، شورای پول و اعتبار تصمیم به افزایش نرخ سود سپرده‌های بلندمدت بانکی به ۲۲.۵ درصد گرفت و نرخ سود تسهیلات بانکی نیز به ۲۳ درصد اعلام شد. از آن زمان، چالش مربوط به تعیین نرخ تسهیلات نهضت ملی مسکن روز به روز پررنگ‌تر شده است و هنوز هم به ویژه در حال پیگیری است.
چشم‌انداز نرخ سود نهضت ملی
در پایان بهمن‌ماه ۱۴۰۱، سعیدرضا کوهی، رئیس اداره کل اعتبارات بانک مسکن، از افزایش نرخ سود تسهیلات نهضت ملی مسکن از ۱۸ درصد به ۲۳ درصد خبر داد. این تصمیم به دنبال تغییر نرخ سود مصوب شورای عالی مسکن اتخاذ شد و در آن زمان، اقساط ماهانه وام ۴۵۰ میلیون تومانی به بیش از ۸.۷ میلیون تومان می‌رسید، در حالی که بر اساس نرخ سود ۱۸ درصد، اقساط ماهانه این تسهیلات حدود ۶.۹ میلیون تومان برآورد شده بود.
با توجه به هدف نهضت ملی مسکن که کمک به خانه‌دار شدن اقشار کم‌درآمد و متوسط بوده و تأکید رئیس دولت چهاردهم بر تسهیل و تسریع در این برنامه، تلاش‌هایی آغاز گردید تا نرخ سود کاهش یابد.
در آن زمان، مهرداد بذرپاش، وزیر سابق مسکن و شهرسازی، در حاشیه افتتاح پروژه مسکن مهر هشتگرد، از امیدواری به کاهش این نرخ سود تا پایان سال خبر داد.
در پی آن، وام نهضت ملی مسکن در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ به میزان ۱۰۰ میلیون تومان افزایش یافته و به ۵۵۰ میلیون تومان رسید، در حالی که همچنان گفت‌وگوها برای کاهش نرخ سود این تسهیلات از ۲۳ درصد به ۱۸ درصد در حال انجام بود و در تاریخ ۱۳ تیرماه ۱۴۰۲، بذرپاش در حساب کاربری توییتر خود نوشت: «امروز در جلسه شورای پول و اعتبار، نرخ سود تسهیلات ساخت در پروژه‌های نهضت ملی مسکن از ۲۳ درصد به ۱۸ درصد کاهش یافت.»
با گذشت بیش از دو سال از تلاش‌ها برای کاهش نرخ سود تسهیلات نهضت ملی مسکن، اخیراً در جلسه بیست و یکم شورای عالی مسکن تصمیم بر آن شد که کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی از ۲۳ درصد به ۱۸ درصد برای واحدهای مسکن حمایتی به مرحله اجرایی درآید و نهادهای مرتبط شامل وزارت راه و شهرسازی، بانک مرکزی، سازمان برنامه‌وبودجه و صندوق توسعه ملی به این موضوع اهتمام ورزند.
قابل توجه است که بانک‌ها نه با نرخ ۱۸ درصد و نه با نرخ ۲۳ درصد به طور مؤثر و در حد انتظار به پرداخت تسهیلات مربوط به نهضت ملی مسکن پرداخته‌اند و این موضوع مبهم مانده که با کاهش مجدد نرخ سود، سطح همکاری آن‌ها چگونه خواهد بود.
پس از سه سال عدم توجه نظام بانکی به تأمین مالی نهضت ملی مسکن و نادیده گرفتن اجرای ماده ۴ قانون جهش تولید مسکن، اکنون در شورای عالی مسکن تصمیم گرفته شده است که بانک‌ها باید برای تأمین مالی این طرح، دارایی‌ها، زمین و املاک خود را به فروش برسانند.
تعویق به ضرر متقاضیان
مسئله‌ای کلیدی در نهضت ملی مسکن این است که واحدهای این طرح بر اساس قیمت تمام‌شده و با نرخ روز ساخته می‌شوند و هر گونه تأخیر و اتلاف زمان در روند اجرای پروژه، به شکل مستقیم به ضرر متقاضیان خواهد بود.
در این راستا، وام نهضت ملی مسکن به دلیل طولانی شدن فرایند ساخت و افزایش هزینه‌ها از ۴۵۰ میلیون تومان در ابتدای طرح به ۶۵۰ میلیون تومان رسیده است، که این مبلغ همچنان قادر به پوشش هزینه‌ها نیست و به ناچار میزان سرمایه‌گذاری متقاضیان باید به شدت افزایش یابد.
این شرایط به طور مستقیم بر توان مشارکت متقاضیان تأثیر خواهد گذاشت و به تدریج می‌تواند به توقف پروژه‌های نیمه‌تمام منجر شود. در حالی که اگر از همان ابتدا بانک‌ها به ضوابط قانونی عمل می‌کردند، نه تنها بسیاری از پروژه‌ها به صاحبانشان تحویل داده می‌شد، بلکه سایر پروژه‌ها نیز در شرایطی بهتر از وضعیت فعلی قرار می‌گرفتند.
۲۲۳۲۲۵
