پژوهشگران بر این باورند که نان و پاستا ممکن است عامل افسردگی و خستگی باشند
در حالی که برای اکثر افراد گلوتن آسیبی ندارد، برخی دیگر ممکن است به این پروتئین حساسیت داشته باشند که می‌تواند منجر به بروز علائم ناخوشایندی از قبیل نفخ، اسهال، یبوست، خستگی، سردرد و درد مفاصل شود. در موارد حادتر، این حساسیت ممکن است به بیماری سلیاک بیانجامد؛ یک اختلال خودایمنی که در آن بدن گلوتن را به عنوان یک تهدید مضر شناسایی می‌کند، همچون یک ویروس، و این می‌تواند پاسخ ایمنی و التهاب در روده کوچک را ایجاد کند که آثار آن ممکن است به فراتر از مشکلات گوارشی گسترش یابد.
دکتر امران مایر، متخصص در زمینه گوارش و علوم اعصاب، ابراز می‌کند: «التهابی که از روده شروع می‌شود، به روده محدود نمی‌ماند. این التهاب قادر است به مغز آسیب برساند. واقعیت این است که وقتی سلول‌های ایمنی فعال می‌شوند، سیگنال‌هایی به مغز ارسال می‌شود که می‌تواند منجر به خستگی و رفتارهایی مشابه افسردگی گردد. در کودکان، این امر ممکن است به صورت تحریک‌پذیری یا نشانه‌های اختلال بیش‌فعالی و کم‌توجهی (ADHD) نمایان شود، در حالی که در بزرگسالان، ممکن است به شکل اختلالات خلقی، اختلالات شناختی، یا مشکلات روانی جدی‌تر خودش را نشان دهد.»
به‌عنوان نمونه، در حدود ۸ درصد از جمعیت جهانی در مقطعی از زندگی دچار اختلال افسردگی عمده می‌شوند، و تحقیقات نشان داده است که مبتلایان به بیماری سلیاک بیشتر در معرض این اختلال قرار دارند، به‌گونه‌ای که برخی از مطالعات به نرخ ابتلای این افراد به افسردگی تا ۳۰ درصد اشاره کرده‌اند.
بیماری سلیاک همچنین با افزایش خطر اضطراب، حملات عصبی و حتی اسکیزوفرنی در ارتباط است. تحقیقات نشان داده‌اند که افراد مبتلا به سلیاک سه برابر بیشتر از افراد بدون این بیماری به اسکیزوفرنی مبتلا می‌شوند.
پژهش‌ها نشان می‌دهد که گلوتن نه‌تنها به التهاب روده مربوط می‌شود، بلکه ممکن است به‌واسطه آسیب به دیواره روده نیز به ظهور مشکلات روانی کمک نماید. این آسیب می‌تواند جذب مواد مغذی ضروری برای عملکرد مغز، از جمله ویتامین‌های گروه ب، آهن، ویتامین دی، منیزیم و روی را مختل کند. کمبود هر یک از این مواد می‌تواند موجب بروز علائم روانی مختلفی شود.
علاوه بر این، محققان دریافتند که اغلب در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، سطح آنتی‌بادی‌های مرتبط با حساسیت به گلوتن به شدت افزایش یافته است که نشان‌دهنده ارتباط احتمالی بین این دو وضعیت می‌باشد. این آنتی‌بادی‌ها حتی قادر هستند از جفت در دوران بارداری عبور کنند و پژوهش‌ها ثابت کرده‌اند که احتمال بروز روان‌پریشی در فرزندانی که مادرانشان سطح بالایی از این آنتی‌بادی‌ها دارند، بیشتر است.
پروفسور دیانا ال. کلی، استاد روان‌پزشکی در دانشگاه مریلند و مجری تحقیقاتی در زمینه اسکیزوفرنی و بیماری‌های روانی طی ۱۵ سال گذشته، اظهار می‌دارد: «ما هنوز درک کامل از این موضوع نداریم، اما این نیز یک گام دیگر در راستای پیوند زدن بین این دو اختلال به شمار می‌آید.»
آیا یک رژیم غذایی بدون گلوتن می‌تواند مفید باشد؟
برخی تحقیقات نشان می‌دهد که رژیم بدون گلوتن می‌تواند به کاهش علائم اضطراب، افسردگی و مشکلات عصبی در افرادی که به سلیاک یا حساسیت به گلوتن مبتلا هستند، کمک کند. اما لازم به ذکر است که نتایج همه پژوهش‌ها یکنواخت نیست و در برخی موارد، علائم روانی حتی پس از حذف گلوتن نیز ادامه دارد.
تخصصی‌ها بخشی از این مشکل را ناشی از فشار روانی مرتبط با کنترل‌های غذایی ناشی از این بیماری مزمن (سلیاک) می‌دانند، چرا که دنبال کردن یک رژیم غذایی بدون گلوتن بسیار دشوار بوده و خود می‌تواند باعث بروز اضطراب شود.
