علائم پارگی دیسک کمر را بدانید

 دیسک کمر را از لحاظ ساختمانی می‌توانیم به چرخ یک اتومبیل تشبیه کنیم. برای این که ما بتوانیم در طول زندگی خود، حرکات مختلفی انجام دهیم ستون فقرات ما به صورت قطعه قطعه درست شده است و مانند دانه‌های تسبیح به هم متصل شده‌اند، به این قطعات استخوانی تنه می‌گویند و قسمت‌هایی که این تنه‌ها را به هم وصل می‌کند دیسک نامیده می‌شوند.

همانطور که چرخ ماشین ما از یک لایه خارجی لاستیک که جنس سخت تری دارد و تایر نامیده می‌شود و داخل آن که یک لایه نرم‌تر وجود دارد که تیوپ نامیده می‌شود تشکیل شده است دیسک کمر هم از دو قسمت تشکیل شده است: قسمت خارجی دیسک کمر که محکم‌تر و سخت‌تر است و از ۳۲ لایه درست شده است، حلقه یا آنولوس فیبروزوس نامیده می‌شود. در داخل حلقه دیسک یک ساختمان ژلاتین مانند به نام هسته دیسک یا نوکلئوس پولپوزوس وجود دارد. کمر ما از ۵ مهره استخوانی تشکیل شده است. در بین مهره‌ها ساختمان‌های غضروفی هستند که دیسک کمر نامیده می‌شوند.

کارکرد دیسک چیست؟

دیسک باعث می‌شود ما به راحتی بتوانیم به جلو و عقب و چپ و راست خم شویم و بچرخیم، در واقع دیسک یک بلبرینگ زنده است، همچنین دیسک مانند یک کمک فنر عمل می‌کند و ضربه‌های وارد شده به ستون فقرات را می‌گیرد، بنابراین ما به صورت یکنواخت راه می‌رویم.

هنگامی که ما جسم سنگینی را بلند می‌کنیم، به دیسک که ساختمانی قابل فشردن دارد فشار وارد می‌شود و از فشار وارد شدن به مهره‌هایی که قابل فشردن نیستند محافظت می‌کند هر دیسک مانند یک اهرم کوچک در ستون فقرات عمل می‌کند و باعث می‌شود که ما بتوانیم اجسام سنگین را بلند کنیم.

چگونگی تشخیص دیسک کمر

دیسک کمر در همه افراد وجود دارد، اما منظور برخی از افرادی که می‌گویند دیسک کمر دارم این است که دیسک کمرشان معیوب یا پاره شده است، برای تشخیص بیماری دیسک کمر چند راه وجود دارد:

• یکی از مهم‌ترین راه‌ها شرح حال بیمار است. در بیماری دیسک کمر معمولا درد شدیدی در کمر یا در پشت پای فرد به وجود می‌آید که معمولا این درد یک طرفه است، اما گاهی می‌تواند دو طرفه باشد.

ممکن است که فرد در گذشته کمردرد‌های مبهم و خفیفی را تجربه کرده باشد، اما این درد بطور ناگهانی ظاهر می‌شود و بسیار شدید است.

درد دیسک کمر معمولا در مسیر سیاتیک است. یعنی دردی است که از کمر شروع می‌شود و به داخل لگن و پشت ران و سپس به ساق پا انتشار پیدا می‌کند.

• دومین راهی که برای تشخیص پارگی دیسک کمر انجام می‌شود معاینات پزشکی است. پزشک در هنگام معاینه پای بیمار را بالا می‌آورد و باعث درد یا تشدید درد بیمار می‌شود

• آخرین راه برای تشخیص پارگی دیسک کمر وجود دارد استفاده از آم آر آی است که دیسک کمر را به طور کامل نشان می‌دهد و همچنین نوع بیماری دیسک، میزان پارگی آن و همچنین محل بیرون زدگی دیسک کمر را نشان می‌دهد.

علاوه بر انجام آم آر آی می‌توان از نوار عصب و عضله نیز استفاده کرد که از این روش برای اثبات پارگی دیسک کمر استفاده می‌شود.

نشانه‌های پارگی دیسک کمر

از جمله علائمی که از پارگی دیسک کمر خبر می‌دهد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• فرد دچار درد‌های مبهم و خفیف می‌شود.

• درد‌هایی که فرد تجربه می‌کنند مانند اسپاسم و گرفتگی عضلات آن ناحیه است.

• کمر فرد ضعیف شده و به عبارتی شل می‌شود.

• فرد دچار بی اختیاری مدفوع و ادرار می‌شود.

• درد در پا‌ها نیز اتفاق می‌افتد.

علت ایجاد پارگی دیسک کمر

در حالت عادی ویژگی لاستیک مانند دیسک‌ها اجازه نمی‌دهد که به مهره‌های کمر آسیبی وارد شود و نیرو‌های وارد شده بر ستون فقرات هنگامی که فرد خم می‌شود و یا جسمی را بلند می‌کند، جذب می‌کند تا به ستون فقرات آسیبی نرسد، با افزایش سن دیسک‌ها نیز شروع به فرسوده شدن می‌کنند. در این حالت دیسک‌ها ممکن است کمی از جای خود بیرون بیایند و متورم شوند، مانند یک تایر که فرسوده می‌شود. ممکن است مواد ژلاتینی داخل دیسک خشک و سخت شوند که در این شرایط لایه‌های دیواره فیبروس دیسک شروع به جدا شدن و فرسایش می‌کنند.

اگر یک دیسک آسیب دیده در نزدیکی اعصاب ستون فقرات باشد، می‌تواند آنها را ملتهب کند. پارگی دیسک در قسمت‌های پایین کمر نیز می‌تواند بر ریشه‌های عصبی سیاتیک تأثیر بگذارد که از ستون فقرات در هر دو طرف دیسک خارج می‌شود. اعصاب سیاتیک از باسن عبور می‌کند و به پایین پا می‌روند، به همین دلیل فردی که دیسک آسیب دیده دارد در پا‌ها احساس درد، سوزش و بی حسی می‌کند.

دیسک‌های ضعیف و آسیب دیده ممکن است در نتیجه یکی از فعالیت‌های روزمره و کار، ورزش، حوادث اتومبیل، سقوط و … مستعد به ابتلا به پارگی باشند.

همچنین ژنتیک، کم آبی یا فشار به ستون فقرات نیز باعث پارگی دیسک کمر می‌شود.

پارگی دیسک در چه سنی اتفاق می‌افتد؟

بیماری دیسک کمر در افراد میان سال دیده می‌شود، یعنی شایع‌ترین سن ابتلا به دیسک کمر در دهه سوم و چهارم زندگی فرد اتفاق می‌افتد یعنی بین ۳۰ تا ۴۰ سالگی 

در بیشتر مواقع بیمار سال‌ها درد کمر یا اندام‌های تحتانی را تحمل کرده است و با دارو آن را بهبود بخشیده است. در یکی از حملات این درد‌ها بسیار شدید می‌شود و دیگر به درمان‌های طبی پاسخ نمی‌دهد.

درمان پارگی دیسک کمر

معمولا در همه موارد از دیسک کمر، علائم بیماری پس از چند روز تا چند هفته با اتمام یک برنامه درمانی خوب و محافظه کارانه برطرف می‌شود، بنابراین نیازی به جراحی نیست. برنامه‌های درمانی مؤثر برای دیسک‌های پاره شده معمولا از ترکیب دقیقی از روش‌ها و انتخاب‌های منفعل و فعال شامل مواردی مانند فیزیوتراپی، دارو، گرما درمانی و درمان‌های جامع و تشکیل شده است.

دارو‌ها

تعدادی از دارو‌ها وجود دارند که می‌توانند برای درمان پارگی دیسک کمر مورد استفاده قرار بگیرند که بیشتر اوقات می‌توانند در غالب قرص‌های خوراکی، دارو‌های تزریقی و یا انفیونی توسط پزشک تجویز شوند، برخی از دارو‌ها را می‌توانید بدون نسخه از داروخانه محلی خود تهیه کنید.

دارو‌های NSAID که دارو‌های ضد التهابی غیر استروئیدی هستند مانند ناپروکسن و ایبوپروفن می‌توانند درد‌های التهابی ناشی از پارگی دیسک کمر و فشرده سازی اعصاب در اثر دیسک کمر را کاهش دهند.

برخی از افرادی که دارای بیماری‌های دستگاه گوارش و یا قلبی – عروقی هستند قادر به استفاده از این دارو‌ها نیستند و می‌توانند از مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن استفاده کنند.

برخلاف NSAID‌ها که پاسخ التهابی را مهار می‌کنند، مسکن‌ها سیگنال‌های درد از ستون فقرات را که به مغز ارسال شده را مسدود می‌کنند.

آسیب به کبد یکی از خطرات استفاده بیش از حد از مسکن‌ها است به همین دلیل توصیه می‌شود که این دارو‌ها فقط برای مدت کوتاه استفاده شوند.

در اکثر موارد دارو‌های بدون نسخه مؤثرتر هستند، اما برای آن دسته از بیمارانی که علائم آن‌ها بعد از چند هفته برطرف نشده است دارو‌های تجویزی در دسترس هستند

دارو‌های تسکین دهنده درد نارکوتیک، شل کننده‌های عضلانی، تزریق کورتیکواستروئید اپیدورال و ضد تشنج‌ها، همه درمان‌های نسخه‌ای هستند.

به دلیل خطر اعتیاد به دارو‌های شل کننده عضلات و تمام مواد نارکوتیک باید فقط در موارد شدید مورد استفاده قرار گیرند.

گرما درمانی برای کاهش درد

از گرما درمانی نیز معمولا برای کاهش درد پارگی دیسک کمر استفاده می‌شود. گرما درمانی می‌تواند به بهبود درک درد و کاهش گرفتگی عضلانی کمک کند و درد بسیاری از بیماران را کاهش می‌دهد. از طرفی دیگر کرایوتراپی یا همان سرما درمانی نیز به کاهش التهاب و تورم کمک می‌کند.

بسته‌های گرم و سرد، کمپرس‌ها و مواردی از این قبیل میتوانند به طور مؤثر در کنار هم مورد تسکین قرار گیرند، اما در برخی از موارد گرما درمانی و سرما درمانی ممکن است به جای تسکین درد باعث ناراحتی بیشتر فرد شود چرا که یخ می‌تواند اسپاسم و گرفتگی عضلات را تشدید کند و گرما نیز برای التهاب مفید نیست.

درمان پارگی دیسک با استفاده از جراحی

اکثر پارگی‌های موجود در دیسک کمر به درمان‌های محافظه کارانه پاسخ می‌دهند. اما جراحی دیسک برای علائم خاص مانند فلج به دلیل فشرده سازی ریشه عصب یا درد مداوم رادیکولار بدون بهبودی ماندگاری با وجود درمان گسترده محافظه کارانه، گزینه‌ای ضروری است.

در مدت زمان طولانی‌تر، درد مداوم می‌تواند به درد مزمن تبدیل شود. علاوه بر درد مزمن و مداوم، در موارد غیر قابل حل شامل فشرده سازی اعصاب، خطر آسیب عصبی غیر قابل برگشت عصب نیز وجود دارد که می‌تواند چشم انداز یک روش درمانی را کاهش دهد. جراحی دیسک بین مهره‌ای ممکن است مورد توجه و ضروری باشد.

هدف از جراحی پارگی دیسک کمر، تسکین فشار بر اعصاب و در صورت لزوم تثبیت ستون فقرات است. روش‌های جراحی که ممکن است برای پارگی دیسک کمر استفاده شوند عبارتند از: لامینکتومی، دیسککتومی، جراحی دیسک مصنوعی و فیوژن ستون فقرات است.