داروی لاغری پرطرفداری که اکنون با شکایات و هشدارها مواجه است/ چهار عارضه خطرناک از جمله سکته چشمی/ بیش از ۱۸۰۰ شکایت به ارزش تخمینی یک میلیون دلار غرامت
به نقل از خبرآنلاین، در سال‌های اخیر، داروی اوزمپیک (Ozempic) که حاوی ماده‌ی فعال سماگلوتید (semaglutide) است، به یکی از پرکاربردترین داروها در درمان دیابت نوع ۲ و کاهش وزن در سطح جهانی تبدیل شده است. با وجود تأثیرات مثبت قابل توجه این دارو، گزارش‌هایی درباره‌ی عوارض جانبی نادر، بخصوص در زمینه‌ی بینایی، موجب ایجاد نگرانی‌هایی در میان متخصصان و بیماران شده است.
از جمله نگرانی‌های اصلی، احتمال ارتباط اوزمپیک با عارضه نادر و جدی به نام «نوروپاتی اپتیک ایسکمیک قدامی غیرآرتریتی (NAION)» است که ممکن است به از دست رفتن دائمی بینایی منجر شود. در ژوئن ۲۰۲۳، سازمان جهانی بهداشت (WHO) طی بیانیه‌ای، پزشکان را از خطر این عارضه که با سماگلوتاید (موجود در اوزمپیک، ریبلزوس و وگووی) مرتبط است، آگاه کرد.
کمیته ارزیابی ریسک دارویی اروپا (PRAC) پس از بررسی مستندات و داده‌های بالینی، این عارضه را به‌عنوان یک اثر جانبی بسیار نادر (با فراوانی تا یک نفر از هر ۱۰هزار نفر) طبقه‌بندی کرده و توصیه به به‌روزرسانی اطلاعات دارویی نموده است.
دلایل محبوبیت اوزمپیک
اوزمپیک که توسط شرکت دانمارکی Novo Nordisk تولید می‌شود، از سال ۲۰۱۷ در ایالات متحده به تأیید رسیده و به سرعت در سطح جهانی گسترش یافته است؛ عواملی که موجب محبوبیت این دارو شده‌اند شامل: اثربخشی بسیار در کنترل قند خون و کاهش وزن، تجویز وسیع برای افراد مبتلا به دیابت و همین‌طور افراد غیر دیابتی با هدف کاهش وزن، پشتیبانی قوی رسانه‌ای از جمله تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی، برنامه‌های تلویزیونی و تأیید از سوی چهره‌های مشهور می‌باشد.
طبق آمار منتشرشده در سال ۲۰۲۲، فروش اوزمپیک در ایالات متحده به رقمی بیش از ۶ میلیارد دلار رسید و مجموعاً بیش از ۸.۵ میلیارد دلار در سطح جهانی به ثبت رسید.
مسائل بینایی به عنوان پیامدهای اوزمپیک
علاوه بر موفقیت تجاری، تحقیقات اخیر نگرانی‌هایی درباره‌ی ارتباط اوزمپیک با اختلالات بینایی به وجود آورده‌اند. مهم‌ترین این عوارض شامل:
۱. سکته‌ی چشمی یا NAION (Non-Arteritic Anterior Ischemic Optic Neuropathy): اختلالی نادر که باعث کاهش جریان خون به عصب بینایی شده و منجر به نابینایی ناگهانی، معمولاً در یک چشم، می‌گردد.
آژانس دارویی اروپا (EMA) در برچسب داروهای حاوی سماگلوتید، از جمله اوزمپیک، NAION را به‌عنوان یک عارضه‌ی «بسیار نادر» ذکر کرده است. در مطالعات اپیدمیولوژیک اخیر در دانمارک، پژوهشگران دریافتند که پس از ورود اوزمپیک به بازار، تعداد موارد NAION در بیماران دیابتی به‌طور چشمگیری افزایش یافته و سهم این گروه از موارد ثبت‌شده افزایش یافته است. با این حال، این داده‌ها هنوز در دست بررسی نهایی توسط نهادهای نظارتی قرار دارند.
۲. تشدید رتینوپاتی دیابتی: کاهش سریع قند خون ناشی از مصرف اوزمپیک ممکن است به ناپایداری عروق شبکیه و وخامت رتینوپاتی منجر شود. برخی بیماران از تاری دید، نقاط تاریک در میدان دید یا کاهش دید محیطی رنج می‌برند.
انجمن چشم‌پزشکی آمریکا (AAO) توصیه می‌کند که بیماران دیابتی قبل از آغاز درمان با سماگلوتید، معاینه‌ی کامل چشم انجام دهند و در طول دوره‌ی درمان تحت نظر قرار گیرند. به گفته‌ی متخصصان، اکثریت قریب به اتفاق بیماران مشکلی در بینایی نخواهند داشت، اما آگاهی از علائم و پیگیری منظم بسیار ضروری است. کاهش سریع قند خون می‌تواند به تورم عصب بینایی منجر شود و باید به دقت مدیریت شود.
۳. اختلالات دیگر عصب بینایی: تحقیقات جدید به افزایش جزئی در وقوع اختلالات دیگر عصب بینایی مانند پاپیلیت و ماکولوپاتی اشاره کرده‌اند.
۴. فلج معده: علاوه بر NAION، عوارض گوارشی مانند گاستروپارزی (فلج معده) نیز نگرانی‌برانگیز است. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) در تازه‌ترین گزارش‌های خود به مشکلاتی در دوزبندی محصولات ترکیبی سماگلوتاید اشاره کرده که برخی بیماران را به بستری شدن کشانده است. این نهاد همچنین نسبت به حضور داروهای تقلبی اوزمپیک در بازار که ممکن است شامل مواد خطرناک یا دوزهای نادرست باشند، هشدار داده است.
افزایش شکایات و غرامت‌های احتمالی
تا ژوئن ۲۰۲۵، بیش از ۱۸۰۰ شکایت علیه شرکت نوو نوردیسک در دادگاه‌های فدرال ایالات متحده ثبت شده است که عمدتاً به عوارض NAION و گاستروپارزی مربوط می‌باشد. شاکیان مدعی‌اند که شرکت از خطرات احتمالی آگاه بوده اما به بیماران و پزشکان اطلاعات کافی ارائه نکرده است. این پرونده‌ها در قالب یک دعوی گروهی در دادگاه منطقه‌ای شرقی پنسیلوانیا در حال بررسی هستند.
در به‌روزرسانی‌های منتشر شده از وب‌سایت رسمی Robert King Law Firm در آگوست ۲۰۲۵، اعلام شده است که در صورت تایید گروهی این پرونده‌ها، شاکیان ممکن است مبلغ قابل‌توجهی غرامت دریافت کنند. تخمین زده می‌شود که هر پرونده موفق قادر است تا یک میلیون دلار غرامت داشته باشد که در مجموع به میلیاردها دلار می‌رسد. با این حال، شرکت نوو نوردیسک هنوز به‌طور رسمی به این اتهامات پاسخی نداده است.
منابع:
webmd
trackdrugs
medicalnewstoday
مترجم: الهه جعفرزاده
۴۷۲۳۲
